Stabilność gospodarcza i zaufanie inwestorów
Umacnianie się polskiego złotego (PLN) często następuje w okresach stabilności gospodarczej Polski oraz wtedy, gdy inwestorzy zyskują większe zaufanie do polskiego rynku. Silna gospodarka, charakteryzująca się stabilnym wzrostem produktu krajowego brutto (PKB), niską inflacją oraz pozytywnym bilansem handlowym, sprzyja wzrostowi wartości złotego wobec innych walut. Inwestorzy międzynarodowi zwracają uwagę na te wskaźniki, ponieważ są one sygnałem stabilności i perspektyw dalszego wzrostu gospodarczego.
Gdy Polska osiąga dobre wyniki gospodarcze, złoty staje się atrakcyjny dla inwestorów, co prowadzi do zwiększonego popytu na polską walutę. Inwestorzy zagraniczni kupują złotego, aby inwestować w polskie aktywa, takie jak obligacje skarbowe czy akcje. Wyższy popyt na złotego powoduje jego umocnienie. Przykładowo, w okresach dynamicznego wzrostu gospodarczego, takiego jak lata 2015-2019, złoty umacniał się wobec głównych walut, takich jak euro i dolar, właśnie dzięki pozytywnym perspektywom polskiej gospodarki.
Decyzje Narodowego Banku Polskiego
Polityka monetarna prowadzona przez Narodowy Bank Polski (NBP) jest jednym z kluczowych czynników wpływających na wartość złotego. Wzrost wartości PLN może być wynikiem podwyżek stóp procentowych przez NBP, które sprawiają, że inwestycje w polskie aktywa stają się bardziej atrakcyjne. Wyższe stopy procentowe przyciągają inwestorów zagranicznych, którzy szukają wyższych zwrotów z inwestycji, co prowadzi do wzrostu popytu na polskiego złotego.
Decyzje NBP mają bezpośredni wpływ na siłę złotego, zwłaszcza w kontekście walki z inflacją. Jeśli NBP podnosi stopy procentowe w celu ograniczenia wzrostu cen, złoty zazwyczaj zyskuje na wartości, ponieważ wyższe stopy procentowe sprawiają, że posiadanie polskiej waluty staje się bardziej opłacalne. Przykładem może być sytuacja z lat 2021-2022, gdy NBP zdecydował się na serię podwyżek stóp procentowych, aby zahamować inflację. Takie działania skutkowały umocnieniem się złotego wobec innych walut.
Stabilność polityczna i przewidywalność polityki rządu
Stabilność polityczna i przewidywalna polityka rządu mają istotny wpływ na umocnienie złotego. Inwestorzy międzynarodowi preferują rynki, gdzie ryzyko polityczne jest niskie, a rząd prowadzi transparentną i przewidywalną politykę gospodarczą. Gdy polityka gospodarcza rządu sprzyja rozwojowi przedsiębiorczości, a rynek jest postrzegany jako stabilny, rośnie zainteresowanie inwestycjami w Polsce, co przekłada się na wzrost wartości złotego.
Niestabilność polityczna, w postaci częstych zmian w przepisach, nieprzewidywalnych decyzji rządu lub napięć politycznych, może zniechęcać inwestorów i prowadzić do osłabienia złotego. Natomiast przewidywalna polityka, obejmująca reformy sprzyjające wzrostowi gospodarczemu i zapewniająca stabilność instytucji, działa na korzyść złotego, przyciągając kapitał zagraniczny. Im większe zaufanie do polityki gospodarczej rządu, tym większa szansa na umocnienie się PLN.
Eksport i dodatni bilans handlowy
Silny eksport i dodatni bilans handlowy mają korzystny wpływ na wartość polskiego złotego. W sytuacji, gdy Polska eksportuje więcej towarów i usług niż importuje, rośnie zapotrzebowanie na polską walutę, ponieważ zagraniczne podmioty muszą kupować złotego, aby zapłacić za polskie towary i usługi. Wysoki eksport to znak, że gospodarka jest konkurencyjna na rynkach międzynarodowych, co sprzyja umacnianiu się złotego.
Polska gospodarka jest stosunkowo silnie uzależniona od eksportu, zwłaszcza w sektorach przemysłu, elektroniki oraz produkcji samochodów i części do nich. W okresach wzmożonego popytu na polskie produkty złoty zyskuje na wartości. Dodatni bilans handlowy, kiedy eksport przewyższa import, działa na rzecz umocnienia złotego, ponieważ zagraniczny popyt na złotego wzrasta, co przekłada się na wzrost jego wartości. W latach, gdy Polska notowała dobre wyniki eksportowe, jak w okresie 2017-2019, złoty zyskiwał wobec euro i dolara, co było efektem wzmożonego popytu na polskie produkty na rynkach międzynarodowych.
Sytuacja gospodarcza i geopolityczna na świecie
Umacnianie się złotego może być również skutkiem sytuacji geopolitycznej i gospodarczej na świecie. Kiedy globalna gospodarka zmaga się z niepewnościami, takimi jak kryzysy finansowe, konflikty zbrojne czy zmiany polityki handlowej, kapitał często kieruje się w stronę stabilniejszych rynków lub tych, które są postrzegane jako atrakcyjne inwestycyjnie. Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, ale posiadającą własną walutę, czasami korzysta na takich globalnych przetasowaniach.
Na przykład, w sytuacji osłabienia się euro w wyniku kryzysów w strefie euro lub niepewności wokół sytuacji politycznej w innych krajach europejskich, złoty może umacniać się jako stabilna alternatywa. Z kolei, jeśli gospodarka USA osłabia się, PLN może zyskać na wartości względem dolara. Inwestorzy, szukając alternatyw, kierują się na rynki, które oferują stabilność, co może prowadzić do wzrostu wartości złotego w okresach globalnych zawirowań.
Inwestycje zagraniczne i napływ kapitału do Polski
Inwestycje zagraniczne odgrywają kluczową rolę w umacnianiu polskiego złotego. Napływ kapitału do Polski w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) wpływa na zwiększenie popytu na polską walutę. Inwestorzy zagraniczni, którzy decydują się na lokowanie kapitału w Polsce, potrzebują złotego, aby realizować swoje projekty inwestycyjne, co przyczynia się do wzrostu jego wartości.
Polska, ze względu na swoje strategiczne położenie, relatywnie niskie koszty pracy i rozwijającą się infrastrukturę, przyciąga inwestorów zagranicznych, zwłaszcza w sektorach takich jak motoryzacja, elektronika czy technologie informatyczne. Napływ zagranicznych środków zwiększa popyt na złotego, a rosnąca liczba inwestycji wpływa na poprawę bilansu płatniczego i wspiera wzrost gospodarczy, co przyczynia się do umocnienia PLN. W okresach wzmożonego napływu inwestycji zagranicznych, takich jak lata 2014-2017, można było zaobserwować trend umacniania się złotego.
Spekulacje na rynku walutowym
Spekulacje na rynku walutowym również odgrywają istotną rolę w kształtowaniu kursu złotego. Inwestorzy często kupują i sprzedają waluty w oparciu o przewidywania dotyczące przyszłej sytuacji gospodarczej, politycznej oraz decyzji banku centralnego. W przypadku złotego, pozytywne prognozy gospodarcze oraz stabilność polityczna mogą prowadzić do spekulacyjnych zakupów złotego, co skutkuje jego umocnieniem.
Spekulacyjne działania na rynku walutowym mogą także wpływać na złotego w krótkim okresie, ponieważ wielu inwestorów stosuje strategie krótkoterminowe, oparte na szybkim zysku. Decyzje inwestorów są często napędzane danymi makroekonomicznymi, takimi jak PKB, inflacja czy bilans handlowy, które mają bezpośredni wpływ na atrakcyjność złotego. Wzrost popytu na złotego na rynku walutowym, wynikający z pozytywnych oczekiwań inwestorów, przyczynia się do jego umocnienia wobec innych walut.
Źródła
- Nowak, J. (2020). „Wpływ polityki monetarnej NBP na kurs walutowy PLN”.
- Wiśniewski, R. (2019). „Czynniki wpływające na wartość polskiego złotego na rynku międzynarodowym”.
- Kowalska, M. (2021). „Inwestycje zagraniczne a kurs walutowy w Polsce”.
Prof. Andrzej Schab
Profesor UW od kilkudziesięciu lat związany z ubezpieczeniami i rynkiem wymiany walut